सर्लाहीमा १७ पालिका छन् । ती सबै पालिकाबाट मिटर ब्याज सम्बन्धी २८६ उजुरी जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दर्ता भएको थियो । जसमध्ये १६७ उजुरी छलफलबाटै फर्छ्यौट भएको छ । कानूनले तोकेको मूल धनको १० प्रतिशत ब्याज दिएर अधिकांश उजुरी मिलापत्र गराइएको छ ।

उजुरी फर्छ्यौट गर्न पीडित र पीडक दुवै पक्षलाई जिल्ला प्रशासन कार्यालयले बोलाउँछ । तर छलफलमा बोलाउँदा पटक पटक नआएपछि ६५ जनालाई फरार सूचीमा राखिएको सर्लाहीका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी होम प्रसाद घिमिरेले जानकारी दिए ।

छलफलमा बोलाउँदा उपस्थित नहुनेलाई कानून बमोजिम कारबाही गर्ने जिल्ला प्रशासन कार्यालय सर्लाहीले पहिल्यै चेतावनी दिएको थियो । सो बमोजिम ६५ जनालाई कारबाहीमा पर्ने देखिएको छ । उनीहरूलाई पक्राउ गर्न प्रहरीलाई समेत पत्राचार भइसकेको स्रोतले जनाएको छ ।

सहायक प्रजिअ घिमिरेका अनुसार ३५ वटा उजुरी फर्छ्यौट गर्न बाँकी छ । परेको उजुरीमध्ये मिटरब्याजीका १९ आरोपीमाथि सम्पत्ति शुद्धीकरणमा मुद्दा चलेको छ । मुद्दा अदालतमा विचाराधीन अवस्थामा रहेकाले छलफल गराइएको छैन ।

१६ लाख दाबी, ११ लाखमै मिलापत्र

मिटर ब्याज सम्बन्धी उजुरी दिएकै कारण सर्लाहीका एक पीडितलाई पीडकले दाबी गरेको भन्दा ५ लाख कम तिर्नुपरेको छ ।

मलंगवा नगरपालिका ३ का जोगिन्द्र साह सुनारबाट सोही पाकिला वडा २ का फेकु राय ८ लाख ८७ हजार रुपैयाँ ऋण लिएका थिए । सो ऋणको १६ लाख तिर्नुपर्ने भन्दै सुनार पटक पटक ताकेता गर्दा राय समस्यामा परे ।

त्यसपछि उनले मिटर ब्याज सम्बन्धी उजुरी प्रशासनमा दिए । प्रशासनले मूल धनको १० प्रतिशत ब्याजमा मिलापत्र गराएको छ । १० प्रतिशत मात्र ब्याज तिर्नुपर्ने रायले १६ लाख तिर्नुपर्नेमा मात्र ११ लाख तिरेका हुन् ।

‘सुनारले ऋणको ३६ प्रतिशत व्याज जोडेर १६ लाख रुपैयाँ पुर्‍याएका रहेछन्,’ सर्लाहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले भने, ‘पीडितले उजुरी दिएपछि दुवै पक्षलाई राखेर छलफल गर्‍यौँ । १० प्रतिशत भन्दा धेरै व्याज नलिन आग्रह गरेपछि रायले सहमत भए । त्यसपछि ऋणीले मात्र ११ लाख रुपैयाँ तिरेँ ।’

तीन गुणाको कपाली कागज समस्याको जड

ऋण लिनुपर्दा तीन गुणाको कपाली कागज बनाउने चलन नै मिटर ब्याज सम्बन्धी समस्याको जड बनेको छ ।

जस्तै कसैले १ लाख ऋण लिँदा ३ लाखको कागज गरिदिन्छन् । हुन त कपाली कागज गर्दा १० प्रतिशत ब्याज मात्र उल्लेख गरिएको हुन्छ । तर तीन गुणा कागज गरेकै कारण ऋणी समस्यामा पर्ने गरेका छन् ।

ऋण लिने बेलामा ऋणीले विचार नपुर्‍याउँदा आफैँ समस्यामा पर्ने गरेको देखिएको छ । एक लाख ऋण लिएका व्यक्ति ३ लाखको कपाली गरेको अवस्थामा साहुले अदालतमा कागज लगाउँदा तीन लाखकै मान्यता दिने गर्छ । यसको मुख्य कारण कपालीमा ऋणको औँठा छाप र हस्ताक्षर हो ।