2024-12-12

Close

जनकपुरधाम । जनकपुरधामबाट करिब १९ किलोमिटर उत्तर-पूर्वमा पर्छ धनुषाधाम । यहाँ हरेक वर्ष माघमा एक महिने मकर मेला लाग्छ । यो ऐतिहासिक तथा धार्मिक मेलामा आइतबार र मंगलबार मकर मेलामा दर्शनार्थीको अधिक भीडभाड हुन्छ ।

त्रेता युगमा राजा जनकले छोरी सीताको विवाहका लागि आयोजना गरेको धनुष यज्ञमा भगवान रामले शिव धनुष तोड्न सफल भएका थिए । भगवान रामले धनुष भाँचेपछि तीन टुक्रा भयो । जसमध्ये एक टुक्रा आकाश, अर्को पाताल र धनुषको मध्य टुक्रा धनुषाधाममा झरेको धार्मिक मान्यता छ ।

यहाँ धनुषको टुक्रा झरेको अवशेष छ । त्यहाँ धनुषा मन्दिर बनाएको छ । उक्त मन्दिरमा मकर मेलामा आउने श्रद्धालु भक्तजन पूजापाठ गर्छन् । आइतबार मन्दिरमा पुग्दा श्रद्धालुहरुले पूजापाठ गर्न तछाडमछाड गरिरहेका थिए । अत्यधिक भीडभाड । तर व्यवस्थापन पक्ष कमजोर देखियो । जसका कारण कैयौं श्रद्धालु पूजापाठबाट समेत बञ्चित भइरहेका छन् ।

यहाँ धनुष सागर र वाणगङ्गा सरोवर पनि रहेको छ । धनुष सागरमा स्नान गरेर मन्दिरमा भन्टाको भार (पाहुर) चढाएपछि मुसे रोग (अइल्हा) र छारेरोग निको हुने जनविश्वास छ । मिथिला महात्मयका अनुसार पाँच मकर स्नान गरेर धनुष भगवानको दर्शन तथा पूजापाठ गर्दा १०० रामेश्वरमको दर्शन बराबर हुन्छ ।

धनुषको अवशेष नजिकै एउटा विशाल पीपलको बोट (रुख) छ । स्थानीयका अनुसार रुख साढे पाँच सय वर्ष पुरानो छ । रुखमुनि नागको बास रहेको छ । अमावस्या तिथिका दिन मध्यरातमा मणिसहितको नाग देवता देखा पर्छ र त्यसबेला पूरै मन्दिर हरियो रंगले रंगिन्छ ।

धनुषा मन्दिर क्षेत्रमै एउटा दुलो पनि छ । जसमा जति पानी खन्याए पनि भरिदैन । उक्त दुलोमा पानी भरेको वर्ष खडेरी पर्ने वा कुनै न कुनै ठूलो विपद् (घटना) घट्ने गरेको स्थानीयको दाबी छ । त्यसैले मकर मेला भर्न आउनेहरु श्रद्धापूर्वक धनुष मन्दिरमा पूजापाठ गर्छन् ।

श्रद्धालुहरु यहाँबाट विशेषगरी पतरक (तैरपता), केसौर (फल) कोशेलीको रुपमा घर लग्छन् । जताततै पतरक खरिद विक्री गर्नेको भीड देख्न सकिन्छ । हरेक दिन करिब १० लाख बढीको पतरक र केसौर खरिद विक्री हुने गरेको स्थानीय विनय यादवले बताए ।

मेला भर्न देशको हरेक कुनाका र भारतका श्रद्धालु आउने गरेका छन् । आइतबार मेलामा पुग्ता जताततै भीडभाड देखियो । एक किलोमिटर वरै गाडी राख्नुपर्छ । धनुषाधामबाट चारैतीर जाने सडकहरुमा ट्राफिक जाम हुने गरेको छ । तर ट्राफिक र प्रहरी थोरै संख्यामा परिचालन भएकाले श्रद्धालुले आवतजावत गर्न निक्कै सास्ती झेल्नुपरेको छ ।

मकर मेलालाई आमा–छोरीको मिलनस्थलका रुपमा पनि चिनिन्छ । विवाहपछि पतिको घर गएकी छोरी लामो समयसम्म माइती आउने साइत नजुरेपछि एकार्काको खबर लिन मकर मेलामा आइ भलाकुसारी गर्ने गरेको स्थानीय सञ्जय यादवले सुनाए । ६० वर्षीय उनले भने, ‘यो मेलाको सुरुवात कहिले भयो थाहा छैन । यो धेरै पुरानो मेला हो ।’

विगतमा यहाँ युवा–युवतीबीच प्रेम भएपछि धनुषलाई साक्षी राखेर विवाह गर्ने परम्परा पनि थियो । प्रेम सम्बन्धमा नरहेका युवा–युवती अभिभावकको सहमतिमा पनि यहाँ आएर विवाह गर्थे । तर केहि वर्षदेखि विवाह गर्न आउनेहरु भेटिदैन । यहाँ आएर विवाह गर्ने चलन नै समाप्त भएको छ ।

स्थानीय घुरन सदा भन्छन्– पहिले मेलामा आएर युवा युवती धनुषा बाबाको साक्षी राखेर विवाह गरेर रमाइलो गर्थ्यो । म पनि धेरै जोडीलाई विवाह गरेको देखेको छु । तर अब विवाह गर्न कोही आउँदैनन् । पहिले बनस्ती (सखुवाघानी)मा मेला लाग्थ्यो । अहिले वन विभागले पर्खाल लगाएपछि मेला लथालिङ बन्यो ।

धार्मिक आस्थासँग जोडिएको मकर मेलामा पछिल्लो समय विकृति बढेको छ । अहिले जुवा मेलाको रुपमा विकास भएको देखिन्छ । मेलामा जताततै जुवा खेलाउनेहरु भेन्छिन् । कतिपय बालबालिका समेत फिरफिरे जुवा खेलाउने र खेल्ने गरेको देखिन्छ । जुवा खेलाउन स्टलहरु नै राखिएको छ । तर प्रहरी प्रशासन मौन छ ।

सम्बन्धित

ताजा

लोकप्रिय

हाम्रो बारेमा

ताजा र खोजमूलक समाचार, विचार, विश्लेषण र अन्तर्वार्ता निरन्तर सम्प्रेषण गर्दै जानेछ । राष्ट्रियता, लोकतन्त्र, नागरिक अधिकार, सुशासन र प्रेस स्वतन्त्रताका सवालमा कहिल्यै कसैसँग सम्झौता गर्ने छैन । अनलाइन पत्रिकाको रुपमा निरन्तर सुचना प्रवाहमा जागरुक रहन्छ । अप्पन जनकपुर मिडिया नेटवर्क प्रा.लि. द्वारा संचालित छ.
कम्पनि दर्ता न: २७४३५८/०७८/०७९
सूचना बिभागको दर्ता नं. २९६५/०७८/०७९
प्रेस काउन्सिल नेपाल सूचीकरण दर्ता नं.२२१/०७८/०७९

हाम्रो टिम

सम्पादक :- वि.पि.यादव
समाचार संयोजक :- विपिन कुमार यादव
वरिष्ठ सल्लाहकार :- श्रवण देब
वरिष्ठ सल्लाहकार :- सन्तोष कुमार यादव
संवाददाताहरु :
बद्री प्रसाद यादव (जनकपुर)
नरेश चन्द्र बरबरिया (सिरहा)
श्याम गुप्ता (बारा)
दिपेश कुमार साह (रौतहट)
कृष्ण यादव (बिरगंज)
अजय मिश्र (कपिलवस्तु)

सम्पर्क

अप्पन जनकपुर मिडिया नेटवर्क प्रा.लि.
जनकपुरधाम २ धनुषा,नेपाल
सम्पर्क नम्बर :- 9804825801, 9844005081
ईमेल :- [email protected],
[email protected]
अप्पन जनकपुर मिडिया नेटवर्क प्रा.लि. द्वारा संचालित हुनेछ

Copyright © 2018-2024 अपन जनकपुर